Uyduların kullanım amaçlarına göre sınıflanması
1. Askeri amaçlı uydular
2. Haberleşme uyduları
3. Televizyon yayın uyduları
4. Yön bulma uyduları
5. Meteoroloji uyduları
şeklinde yapılabilir.
Askeri Amaçlı Uydular
Askeri amaçlı uydular füze hedeflerinin fotoğraflarını çekmekte, denizcilik ve havacılık için kesin konum bilgileri sağlamaktadır. Silahlı kuvvetlerin çeşitli kolları arasında bilgi alışverişine olanak vermektedir. Askeri amaçlı uydular: Casus uyduları, haber alma uyduları, konumlandırma uyduları, meteoroloji ve jeodezi şeklinde gruplandırılabilir.
Casus Uyduları
Casus uyduları da fotoğraf ve elektronik uyduları, okyanus gözlem uyduları, erken uyarı uyduları olarak sınıflandırılabilir.
Fotoğraf Uyduları
1. Askeri amaçlı uydular
2. Haberleşme uyduları
3. Televizyon yayın uyduları
4. Yön bulma uyduları
5. Meteoroloji uyduları
şeklinde yapılabilir.
Askeri Amaçlı Uydular
Askeri amaçlı uydular füze hedeflerinin fotoğraflarını çekmekte, denizcilik ve havacılık için kesin konum bilgileri sağlamaktadır. Silahlı kuvvetlerin çeşitli kolları arasında bilgi alışverişine olanak vermektedir. Askeri amaçlı uydular: Casus uyduları, haber alma uyduları, konumlandırma uyduları, meteoroloji ve jeodezi şeklinde gruplandırılabilir.
Casus Uyduları
Casus uyduları da fotoğraf ve elektronik uyduları, okyanus gözlem uyduları, erken uyarı uyduları olarak sınıflandırılabilir.
Fotoğraf Uyduları
Fotoğraf uyduları askeri hedefleri tanımakta, saptamakta ve konumlandırmada kullanılmaktadır. Bu uydularda olağandan çok daha net çekim yapan televizyon kameraları, elektromanyetik dalga spektrumunun birçok bandından etkilenen tarayıcılar ve mikrodalga radarı bulunmaktadır. Fotoğraf uyduları 200 - 600 km yükseklikteki alçak yörüngelere yerleştirilmektedir. Bu yörüngelerin diğer bir özelliği de kutupsal olmalarıdır. Böylece yerküre altlarına döndükçe bu uydular dünyanın her yerini görüntüleyebilme olanağına sahiptir. 200 km uzaklıktan fotoğraf çekilebilmesi için kullanılacak bir mercek sistemi çok büyük odak uzaklığına sahip olmalıdır. Fotoğraf uydularında bu güçlük optik katlama sağlayan ayna düzeni ile giderilmektedir. Genellikle bu uydulara, belli bir süre sonra dolan filmler konulmaktadır. Bu uydudaki cihazlar 15 - 30 cm büyüklüğündeki cisimleri seçebilecek duyarlılıktadır.
Elektronik Uydular
Bu uydular karşı tarafın askeri hareketlerini elektromanyetik dalgalar ile izlemekte kullanılmaktadır. Hem alçak yörüngelerde, hem de yeryüzü ile eş zamanlı yörüngelerdeki uydular radyo ve radar iletişimi ile izleyebilmektedir. Kızıl ötesi algılayıcı radarlar, sentetik algılama radarı ve yüksek nitelikteki televizyon görüntüleme uyduları ile birleştirilince, bu uydular önemli ve ayrıntılı bilgi sağlayabilmektedir. Amerika Birleşik Devletleri, fotoğraf uyduları ile elektronik uyduları birleştirmiştir.
Okyanus Gözlem Uyduları
Okyanus gözlem uyduları gemilerin izlenmesinde ve deniz koşullarının saptanmasında kullanılmaktadır. İkinci kullanış biçimi hem hava durumu hakkında tahmin yürütmeye, hem de kızıl ötesi algılayıcılarla nükleer deniz altıların sıcak su egzozlarını izlemeye elverişlidir.
Okyanus gözlem uyduları okyanusta yer alan olaylar ile bölgede denizaltının bulunup bulunmadığını kontrol etmekte, aynı zamanda belirli yerlere füze atmakla görevli denizaltıların kontrolü için de kullanılmaktadır.
Erken Uyarı Uyduları
Erken uyarı uyduları karşı tarafın nükleer saldırıya geçip geçmediğini belirlemekte kullanılmaktadır. Uydular uluslararası balistik füzeler daha fırlatılırken arkalarındaki alev sütununu kızılötesi algılayıcılar ile saptamakta ve 30 dakikalık bir erken uyarı sağlayabilmektedir. Bu uydular 7.000 – 36.000 km yükseklikteki yörüngelere yerleştirilir. Nükleer patlamaları saptayan ve 110.000 km yükseklikteki uydular da bunlara dâhil edilmektedir.
Haber Alma Uyduları
Haber alma uyduları genellikle yeryüzünden 36.000 – 40.000 km uzaklıkta yerleştirilmektedir. Bu sebeple iletişim bağlantısı günde 24 saat kesintisiz olarak sürdürülebilmektedir.
Konumlandırma Uyduları
Konumlandırma uyduları hem dost, hem de düşman kuvvetlerinin yerlerinin saptanmasında kullanılmaktadır. Bu sistem sayesinde hem düşman ve hem de kendi füze rampalarını yeri ve konumu saptanabilmektedir. Hedefi vuracak bir atış için, bu iki tür bilginin de bilinmesi gerekmektedir. Amerika Birleşik Devletleri gerek atışta, gerekse hedefin konumlarını vuruşta yalnızca 5 m sapma sağlayan Navstar konumlandırma sistemini geliştirmiştir. Navstar yerküre konumlandırma sistemi 6 ayrı yörüngede 24 uydudan oluşmuştur. 20.000 km yükseklikte yarı senkron yörüngedeki bu uydular her 24 saat yerkürenin çevresinde 2 kez dolanmaktadır. Her uydu kendi konumu ve zamanı kullanıcıya bildirmektedir. 4 adet uydudan gelen konum bilgileri ile bu uyduların kullanıcıya göre hareketlerinden oluşan Doppler kaymaları bilgisayar da hareket denklemleri haline getirilerek anında bulunmaktadır. Böylece konum, hız ve zaman saptanmaktadır. Savaş alanında füzelerin daha isabetli olabilmesi için uydu kontrollü füze atışları ile hedefler tam olarak vurulabilmektedir.
Füzenin rampasından ayrıldığı an, uydu ile bağlantı kurularak füzenin hedefe doğru gidişi izlenebilmektedir. Füzede bir şaşma olduğunda, bunu anında düzeltmek için, füzeye uydudan yeni komutlar yollanabilmektedir. Bu komutlar sayesinde füze uçuşunu en mükemmel vuruş yapabilecek biçimde değiştirebilmektedir.
Meteoroloji ve Jeodezi Uyduları
Meteoroloji uyduları bir füzenin rotasındaki hava durumunu bildirmekte ve füzenin doğru olarak yönlendirilmesini sağlamaktadır. Jeodezi uyduları ise aynı amaçla yer kürenin biçimi ve yer çekimi alanının bölgesel değişimi hakkında bilgi vermektedir. Amerika Birleşik Devletlerinin Geosat uydusu Triden denizaltıdan fırlatılan füzelerin vuruş yüzdesinin %10 artmasını sağlamayabilmektedir.
Elektronik Uydular
Bu uydular karşı tarafın askeri hareketlerini elektromanyetik dalgalar ile izlemekte kullanılmaktadır. Hem alçak yörüngelerde, hem de yeryüzü ile eş zamanlı yörüngelerdeki uydular radyo ve radar iletişimi ile izleyebilmektedir. Kızıl ötesi algılayıcı radarlar, sentetik algılama radarı ve yüksek nitelikteki televizyon görüntüleme uyduları ile birleştirilince, bu uydular önemli ve ayrıntılı bilgi sağlayabilmektedir. Amerika Birleşik Devletleri, fotoğraf uyduları ile elektronik uyduları birleştirmiştir.
Okyanus Gözlem Uyduları
Okyanus gözlem uyduları gemilerin izlenmesinde ve deniz koşullarının saptanmasında kullanılmaktadır. İkinci kullanış biçimi hem hava durumu hakkında tahmin yürütmeye, hem de kızıl ötesi algılayıcılarla nükleer deniz altıların sıcak su egzozlarını izlemeye elverişlidir.
Okyanus gözlem uyduları okyanusta yer alan olaylar ile bölgede denizaltının bulunup bulunmadığını kontrol etmekte, aynı zamanda belirli yerlere füze atmakla görevli denizaltıların kontrolü için de kullanılmaktadır.
Erken Uyarı Uyduları
Erken uyarı uyduları karşı tarafın nükleer saldırıya geçip geçmediğini belirlemekte kullanılmaktadır. Uydular uluslararası balistik füzeler daha fırlatılırken arkalarındaki alev sütununu kızılötesi algılayıcılar ile saptamakta ve 30 dakikalık bir erken uyarı sağlayabilmektedir. Bu uydular 7.000 – 36.000 km yükseklikteki yörüngelere yerleştirilir. Nükleer patlamaları saptayan ve 110.000 km yükseklikteki uydular da bunlara dâhil edilmektedir.
Haber Alma Uyduları
Haber alma uyduları genellikle yeryüzünden 36.000 – 40.000 km uzaklıkta yerleştirilmektedir. Bu sebeple iletişim bağlantısı günde 24 saat kesintisiz olarak sürdürülebilmektedir.
Konumlandırma Uyduları
Konumlandırma uyduları hem dost, hem de düşman kuvvetlerinin yerlerinin saptanmasında kullanılmaktadır. Bu sistem sayesinde hem düşman ve hem de kendi füze rampalarını yeri ve konumu saptanabilmektedir. Hedefi vuracak bir atış için, bu iki tür bilginin de bilinmesi gerekmektedir. Amerika Birleşik Devletleri gerek atışta, gerekse hedefin konumlarını vuruşta yalnızca 5 m sapma sağlayan Navstar konumlandırma sistemini geliştirmiştir. Navstar yerküre konumlandırma sistemi 6 ayrı yörüngede 24 uydudan oluşmuştur. 20.000 km yükseklikte yarı senkron yörüngedeki bu uydular her 24 saat yerkürenin çevresinde 2 kez dolanmaktadır. Her uydu kendi konumu ve zamanı kullanıcıya bildirmektedir. 4 adet uydudan gelen konum bilgileri ile bu uyduların kullanıcıya göre hareketlerinden oluşan Doppler kaymaları bilgisayar da hareket denklemleri haline getirilerek anında bulunmaktadır. Böylece konum, hız ve zaman saptanmaktadır. Savaş alanında füzelerin daha isabetli olabilmesi için uydu kontrollü füze atışları ile hedefler tam olarak vurulabilmektedir.
Füzenin rampasından ayrıldığı an, uydu ile bağlantı kurularak füzenin hedefe doğru gidişi izlenebilmektedir. Füzede bir şaşma olduğunda, bunu anında düzeltmek için, füzeye uydudan yeni komutlar yollanabilmektedir. Bu komutlar sayesinde füze uçuşunu en mükemmel vuruş yapabilecek biçimde değiştirebilmektedir.
Meteoroloji ve Jeodezi Uyduları
Meteoroloji uyduları bir füzenin rotasındaki hava durumunu bildirmekte ve füzenin doğru olarak yönlendirilmesini sağlamaktadır. Jeodezi uyduları ise aynı amaçla yer kürenin biçimi ve yer çekimi alanının bölgesel değişimi hakkında bilgi vermektedir. Amerika Birleşik Devletlerinin Geosat uydusu Triden denizaltıdan fırlatılan füzelerin vuruş yüzdesinin %10 artmasını sağlamayabilmektedir.
Yorum Gönder
Yorumlama biçimi: Anonim seçerek yorumlarınızı yapabilirsiniz.