0 GPS'in Özellikleri ve Kullanımı

Tweet

GPS'in özellikleri ve GPS kullanırken dikkat edilmesi gerekenler;

• GPS'ler sürekli olarak dönen 24 (Şu an aktif 31 uydu) uydudan radyo sinyalleri alırlar. Böylece konum belirlemesi mümkün olur. Bir GPS alıcısının konumunu belirlemesi için en az 4 uydudan sinyal alması gerekir.
• GPS ile koordinat belirlemek amacıyla ölçüm yapılacak yerde gökyüzü açık olması, etrafta bina gibi sinyali kesintiye uğratabilecek yüksek yapıların olmaması tercih edilmelidir. GPS sinyalleri plastikten, bulutlardan ve camdan geçebilir ancak duvar ve dağ gibi katı cisimlerden geçemez. Bu yüzden açık bir görüş alanı gereklidir.

GPS kullanımı;

• Koordinatı bilinen noktaların yerinin bulunması, GPS ölçme kanavası hazırlanması ve alımı yapılacak alan için gerekli ve yeterli sayıda sabit noktaların yerlerinin belirlenmesinde küçük ölçekli haritaların yapılması vb. kullanılır.
• GPS sinyalinde birçok nedene dayalı hatalar meydana gelir. Hataların çoğu değişken oldukları için oluştukları süre içinde ölçülmelidir. Bu noktada ikinci alıcı devreye girer (sabit GPS). Bu sabit alıcı koordinatları tam olarak bilinen bir noktaya yerleştirilir. İkinci alıcı uydulardan gelen bilgilerle kendi pozisyonunu hesaplar ve bilinen pozisyonla bu bilgileri kıyaslar. Aradaki fark GPS sinyalindeki hatadır.

0 Total Station Özellikleri ve Kullanımı

Tweet

Özellikleri:

• Açı birimi olarak grad kullanılır.
• Tüm cad programlarının formatında veri alınabilir.
• Kayıt edilen noktalar kablo, bluetooth veya USB bellek yardımı ile bilgisayara aktarılabilir.
• Koordinat alımı, aplikasyon, restorasyon, zemine kot indirme, alan ve hacim hesabı, rasat, geriden kestirme gibi işlemleri yaparlar.
• Total station bir dürbün mekanızması ve ölçme donanımından oluşur. Aksesuarları arasında reflektör, batarya, ölçü sehpası kesinlikle vardır.
• Geniş dahili hafızaya sahiptir ve tek kişilik kullanım sağlar.

Kullanımı:

1. Alet sehpası kurulur.
2. Cihaz bağlama vidası ile bağlanır.
3. Elektronik düzeç ve şakül yardımıyla aletin poligon noktasına kurulumu sağlanır.
4. İstasyon ayarı için durulan nokta, alet yüksekliği, reflektör yüksekliği, bakılan nokta değerleri girilir.
5. Bakılan noktaya ölçme yapılır. Menüden uygun program seçilerek ölçüme devam edilir.

Uzun süreli taşıma, ani hava sıcaklık değişimleri cihazlarda kolimasyon ayarlarının bozulmasına neden olabilir. Bu ayarların yeniden düzenlenmesine total station kalibrasyonu denir.

0 Nivo Alet Raporu

Tweet

Nivoların Yatay Gözlem Çizgisinin Yataylığının Kontrolü

Alet ayarlanarak düşey eksen tam düşey duruma getirildikten sonra yatay gözlem çizgisinin bir ucu, arazide net ve keskin görünen bir noktaya yöneltildi. Sonra dürbün yatay yönde yavaş yavaş döndürülerek yatay gözlem çizgisi üzerindeki noktanın, çizginin öteki ucuna kayması sağlandı. Yatay gözlem çizgilerinde hiçbir kayma olmadığı görüldü. Bu yüzden mira okumaları gözlem çizgilerinin kesiştiği yerden değil de uçlarından da okuma yapılırsa bile önemsenecek bir hata oluşmayacaktır.

Küresel düzeç ekseni, düşey eksene paralel olmalıdır ( KK: Küresel düzeç ekseni // VV: Düşey (asal) eksen ).

Küresel düzeç, üçayak vidası ile ortalandı daha sonra nivo yaklaşık 200^g döndürüldü kabarcığın tekrar yaklaşık ortada olduğu görüldü. Buradan küresel düzeç ekseninin düşey eksene paralel olduğu anlaşıldı.

Nivolar da temel koşul, gözlem ekseninin yatay olmasıdır (NN: Gözlem(nişan, optik) ekseni [DİKTİR] KK: Küresel düzeç ekseni).

Bu koşul, otomatik (kompensatörlü) nivolarda; gözlem ekseni, kompensatörün çalışma alanı içinde yatay olmalıdır. Bu koşulun kontrolü ve sağlanması 3 şekilde yapılabilir. Burada bu yöntemlerden biri olan “Kukkamäki Yöntemi” kullanıldı. Nivoyu ilk önce A ve C noktalarına eşit uzaklıkta olacak şekilde B noktasına kurduk. Aletin hatalı olması durumunda yatayla β kadar bir açı meydana gelir. A noktasına baktığımızda hatasız aletle a₁ değerini okumamız gerekirken hatadan dolayı (g₁ = a₁ + x), C noktasına baktığımızda da (i₁ = b₁ + x) okumaları yaptık. Δ_h=g₁-a₁à Δ_h=(a₁+x)-(b₁+x)=a₁-b₁ olduğu için aralıklar eşit olduğunda hatasız nivelman yapmış oluruz.

Fakat Boyuna ve enine kesit çalışmalarında orta okumalar yapıldığından mira mesafelerini eşit tutmak olanaklı olmadığından aletteki böyle bir hatanın önemi yoktur şayet hata büyük ise alet düzeltildikten sonra okuma yapılmalıdır.

B noktasına aleti kurup iki nokta arasındaki yükseklik farkını bulduktan sonra nivoyu D noktasına kurarak yandan gözleme yaptık A noktasında aletin hatalı olması durumunda aynı açı kadar bir hata meydana gelir bu durumda A noktasına baktığımızda hatasız aletle a₂ okumamız gerekirken hatadan dolayı (g₂ = a₂ + 3x), C noktasına baktığımızda da (i₂ = b₂ + x)  okumaları yaptık. Böylece;

Δ_h=g₂-a₂à Δ_h=(a₂+3x)-(b₂+x)=(a₂-b₂)+2x

olduğundan kadar hatalı okumuş oluruz.

X₁ = 1/2 mm       x₂ = 1 mm            40m’de 1.5 mm

buradan anlaşıldığı gibi alet sağlam güzel bir şekilde kullanılabilir.

Bu nivo ile hatanın içinde olmak için 1 km’de |[Geri mira] – [ileri mira]| ≤ 100 m olmalı böyle bir alet ile okuma yapılmasının hiçbir sakıncası yoktur.

Mira eksen Koşulu

Miralar tam olarak düzeçlendikten sonra düşeyliği çekül ile kontrol edildi ve düşeyliğinde hiçbir kayma olmadığı görüldü.

0 Totalstation Kontrol Raporu

Tweet

Ana eksen koşulu incelenmek üzere, teodolit kaba merkezlendirme, ince merkezlendirme ardından kaba ve ince tesviye yapılarak hassas bir şekilde kuruldu. Silindir düzece ilk durumda iki tesviye vidası arasına alınarak bakıldığında kaçma miktarı olmadığı görüldü. Daha sonra alidat ilk duruma dik olacak şekilde çevrilip, silindir düzece tekrar bakıldığında, silindir düzeç kabarcığının kaçma miktarının olmadığı görüldü. Ardından başka yönlere de çevrilerek bakıldı kabarcıkta kaçma olmadığı görüldü. Buradan anlaşıldığı gibi asal eksenin silindir düzeç eksenine dik olduğu tespit edildi.

Muylu eksen hatasına bakılmak üzere, dürbün yataydan sapmış bir şekilde I. durumda iyi görünen hedefe yöneltilerek yatay açı okuması yapıldı ve çizelgeye yazıldı. Dürbün II. durumda tekrar hedefe yöneltilerek yatay açı okuması tekrar yapıldı ve okunan değer çizelgeye yazıldı. II. durumda okunan değerin, I. durumda okunan değerden yaklaşık 200^g fazla olduğu görüldü. Yatay kolimasyon hatası çıkarıldıktan sonra muylu eksen hatası tespit edildi.

                        Z= 75^g.4838              

D.N.	B.N.	Seri	I. Durum [gon]	II. Durum [gon]	S=(200-(II-I))/2 [gon]	Düzeltilmiş             I .Durum [gon]
A	B	I	36.0434	236.0444	-0.00050	36.0439
		II	56.2248	256.2240	0.00040	56.2244
		III	108.7465	308.7455	-0.00050	108.7460

S = S_ort – ∑^yatay_ort = (- 0^g.0002) – (-0^g.0002) = 0

Yatay ve Düşey kolimasyon hatasına bakılmak üzere, dürbün yaklaşık yatay bir şekilde I. durumda iyi görünen hedefe yöneltilerek yatay ve düşey açı okuması yapıldı ve çizelgeye yazıldı. Dürbün II. durumda tekrar hedefe yöneltilerek yatay ve düşey açı okuması tekrar yapıldı ve okunan değer çizelgeye yazıldı. Yatay açıda II. durumda okunan değerin, I. durumda okunan değerden yaklaşık 200^g fazla olduğu görüldü. Düşey açıda ise I. durum ile II. durumun toplamı yaklaşık 400^g olduğu görüldü. Yapılan işlemler sonucunda yatay ve düşey kolimasyon hatalar tespit edildi.

                        Z= 99^g.3216

D.N.	B.N.	Seri	I. Durum [gon]	II. Durum [gon]	εyatay=(200-(II-I))/2 [gon]	Düzeltilmiş I. Durum [gon]
A	B	I	99.0631	299.0703	-0.00360	99.0659
		II	123.7905	323.7953	-0.00240	123.7933
		III	134.2448	334.2494	-0.00230	134.2476
D.N.	B.N.	Seri	I. Durum [gon]	II. Durum [gon]	εdüşey=(200-(II-I))/2 [gon]	Düzeltilmiş I. Durum [gon]
A	B	I	98.2080	301.7879	-0.00205	98.2104
		II	77.9791	322.0142	-0.00335	77.9815
		III	89.8323	310.1654	-0.00115	89.8347

ε^yatay(ort) = -27.7^cc      ε^düzey(ort) = -21.8^cc                   

Totalstation [m]	Ç.Ş.M [m]	Totalstation [m]	Ç.Ş.M  [m]	dfark= 1 mm
9.996 9.998 9.997	9.997 9.999 9.998	4.998 4.999 4.999	4.999 5.000 5.001