1 GPS Ölçüsü Yapmadan Önce Yapılması Gerekenler

Tweet

GPS ölçüleri yapılmadan önce büroda ölçü planlaması yapılır. GPS ölçü ağı oluşturulur ve oluşturulan bu ağa göre arazide GPS ölçüleri tamamlanır.

Arazi Öncesi Planlama:

Ağ tasarımında göz önünde tutulması gereken konular şunlardır:

• Ağ kapalı poligon veya herhangi bir şekil oluşturmalıdır. 
• Proje alanının büyüklüğüne bağlı olarak en az üç yatay kontrol ağ noktalarına bağlantı yapılmalı ve bu noktalarda eş zamanlı GPS gözlemleri yapılmalıdır. 
• Proje alanında ez az dört düşey kontrol ağı noktasına bağlantı yapılmalıdır. 
• Yatay kontrol ağı noktaları proje alanının köşelerinde ve alanı kapsayacak şekilde seçilmelidir. Bu noktalar ne kadar fazla olursa ağın kontrol edilebilirliği o kadar iyi olmaktadır. Güzergah ölçmelerinde en az üç yatay ağ noktası güzergahın başında, ortalarında ve sonunda olacak şekilde seçilmelidir. Aynı projede en az dört, mümkünse daha çok sayıda nivelman noktası kullanılmalıdır. Söz konusu dört nokta proje alanının dört köşesinde seçilmelidir.

GPS ağlarında ölçü planları yapılırken ya merkezsel (radial) baz yöntemi ya da kapalı poligon şekli kullanılmaktadır. Merkezsel baz yönteminde alıcılardan biri proje alanının ortasında bir yere kurularak (sabit alıcı) sürekli gözlem yapılır. Sabit noktaya yakın olan noktaların bağlantısı eş zamanlı gözlemlerle doğrudan yapılır. Bu yöntem kinematik ölçülerde kullanılmaktadır. Yöntemin en sakıncalı yönü noktalar yalnız bir doğrultudan belirlendiği için geometrik kontrol olanaklı değildir.

İkinci yöntem olan poligon yöntemi daha çok statik ve hızlı statik tekniklerde uygulanmaktadır. Bu yöntemde üzerinde gözlem yapılacak her nokta ağdaki en az iki noktaya bağlanmaktadır. Kontrol noktaları arasında eş zamanlı ölçüler yapılmalıdır. Böylece ağdaki kontrol noktasının az sayıda olmasının getireceği sorunlar azaltılmış olacak ve ağın güvenirliliği bu fazla ölçülerle arttırılmış olacaktır.

GPS proje planlamasında yeni nokta yeri seçiminde göz önünde tutulacak esaslar şunlardır:

• Ölçü noktaları çevresinde uydu sinyallerinin alıcı antenine ulaşmasını engelleyen hiçbir doğal veya yapay nesne olmamalıdır. 
• Ölçü noktası çevresinde yansıtıcı yüzeyler (metal, tel, çit, su yüzeyleri vb) olmamalıdır. Bu gibi yüzeyler sinyal yansıma etkilerine neden olmaktadır. 
• Ölçü noktası çevresinde yüksek gerilim hattı olmamalıdır. Bunlar sinyal bozukluğu oluşturur. 
• Ölçü noktasına ulaşım kolay olmalıdır.

Anten yüksekliğinin ölçülmesi:

• GPS gözlemlerinde antenin nokta üzerine doğru kurulması gerekmektedir. 
• Anten ölçü noktası üzerine milimetre doğrulukla merkezlendirilmelidir. 
• Küresel düzeç ve optik çekül ölçüye başlamadan kontrol edilmelidir. Ölçü sonunda da aynı kontroller yapılmalıdır. 
• Anten merkezlendirildikten sonra, doğrultuya bağlı anten faz merkezi hatasının giderilmesi için tüm antenler tek bir doğrultuya yönlendirilmelidir. Uygulamada pusula kullanılarak antenler manyetik kuzeye yönlendirilir. 
• Anten yükseklikleri milimetre doğrulukta ölçülmelidir. 
• Gözlemler için ölçü karnesi kullanılmalı ve bu karneye ölçü ile ilgili bilgiler kaydedilmelidir.

Gps ölçüsüne başlamak:

• Projenin amacına göre gerekirse meteorolojik parametreler ölçülmelidir. 
• Pratik mühendislik uygulamalarında meteorolojik parametreler ölçülmez. 
• Alıcı, anten ve batarya arasındaki bağlantı sağlandıktan sonra alıcı çalıştırılır. 
• Ölçme konfigürasyonu parametreleri olan ölçme modu (statik-kinematik vb), kayıt aralığı (epok) girilerek navigasyon çözümünün yapılıp yapılmadığı kontrol edilir. 
• Alıcının vermiş olduğu PDOP, görülen uydu sayısı ve noktanın yaklaşık koordinatları izlenerek gerekli ölçü süresinin dolması beklenir. 
• Ölçü süresi boyunca alıcının hafızası kontrol edilmek suretiyle yapılan ölçmelerin kayıt edilip edilmediği saptanır. 
• Ölçü sonunda alıcı kapatılarak anten sökülür. 
• Alıcı çalışırken anten sökülmesi son kaydedilen verilerin bozuk olmasına yol açacağından sakıncalıdır.