HARİTA ONLINE

14 Mayıs 2014 Çarşamba

0 Uzaktan Algılamanın 7 Temel Aşaması

1. ENERJİ KAYNAĞI VEYA AYDINLATMA:

Uzaktan algılamanın ilk gereksinimi, aydınlatma için örneğin güneş gibi bir enerji kaynağı veya hedefin özelliğine uygun elektromanyetik enerjidir.

2. YAYIM VE ATMOSFER:

Enerji, kaynaktan hedefe doğru yayılırken atmosferin engellemesi ile karşılaşır. Bu engelleme ikinci defa hedeften sensöre giderken de meydana gelir.

3. YER YÜZEYİNİN ENGELLEMESİ:

Yer yüzeyine gelen enerji, yüzeyin ve yayımın özelliğine bağlı olarak engellenir.

4. SENSÖRÜN ENERJİYİ KAYDI:

Enerjinin atmosferdeki dağılmasını veya hedeften yansımasını takiben sensör, elektromanyetik enerjiyi toplar ve kaydeder.

5. GÖNDERME, ALMA VE İŞLEME:

Sensörün kayıt ettiği enerji verisi, işlenerek görüntü haline getirileceği istasyona, genellikle elektronik olarak gönderilir.

6. KIYMETLENDİRME VE ANALİZ:

Görüntü üzerindeki hedefler görerek, sayısal veya elektronik olarak değerlendirilir.

7. UYGULAMA:

Elde edilen bilgilerin, muhtelif alanlarda kullanılması veya özel problemlerin çözümüne yardım edecek hale getirilmesi işlemlerini içermektedir.

Kaynak: İşlem GIS, Uzaktan Algılama Kitabı, 2002.

0 Uzaktan Algılama Görüntülerinde Boyut Kavramı

Uzaktan Algılama da elde edilen görüntüler 1 Band pankromatik (siyah-beyaz), 7-10 Band arasında olan Multispektral Görüntüler ve 200 Bandın üzerinde olan Hiperspektral görüntülerden oluşmaktadır. Görüntü boyutlarının büyüklüğünden ve band sayılarının fazlalığından dolayı veri işleme aşamalarında ki hesaplamalarda (varyans, kovaryans matrislerinin çıkarımı, sınıflandırma algoritmaları) sorun yaşanmaktadır. Veri hacmi, işlem süresi ve hesapsal yük oldukça artmaktadır.

Uydu görüntüleri veri işleme aşamalarında hesapsal yükten kurtulmak için görüntüler vektörleştirilerek işlenirler. Görüntülerin vektörleştirilmesi bir piksele ait spektral değerlerin bütün bandlardaki karşılığının elde edilmesiyle olur (Şekil 1). Şekil 1’de 3 bandlı bir görüntünün vektörleştirilmesi gösterilmiştir.

Şekil 1: Uydu görüntülerinin vektörleştirilmesi (Akça ve Doğan, 2002)

Uydu görüntülerinde boyut, görüntüyü oluşturan yatay ve düşeydeki piksel sayılarından elde edilir. Bir uydu görüntüsünden yatay ve düşeydeki piksellerin çarpımı kadar vektör verisi oluşturulur. Oluşturulan vektör verilerinin sütun sayısı görüntülerin band sayısıyla doğru orantılıdır (Şekil 2).

Şekil 2 Uydu görüntülerinde boyut kavramı ve görüntünün vektör gösterimi

Örnek vermek gerekirse; EO-1 Hyperion uydusunun elde ettiği görüntüler 1021x3171 piksel boyutlarında ve 242 banda sahiptir. Böyle bir görüntü boyut bakımından incelendiğinde 1021x3171= 3237591 adet piksel boyuta sahip olduğu görülmektedir. Yani 3237591 adet [1 x 242] boyutunda vektörlere sahiptir.

Kaynak: Akyürek, Ö., "Hiperspektral Görüntülerde Boyut İndirgeme Yöntemlerinin Karşılaştırmalı Analizi", Yüksek Lisans Tezi, Kocaeli, 2012.

0 Uzaktan Algılama

Uzaktan algılama, yeryüzüne fiziksel bir temas olmaksızın cisimlerin gözlenmesi ve ölçülmesine ilişkin bilgi sağlayan bir bilimdir. Bu bilgi; yansıyan veya yayılan enerjinin algılanması, kaydı, analizi sonucunda elde edilmektedir. Bir ağacın yüksekliğini veya bir gölün derinliğini belirlemek için bunların yanına gidilmesine ve ölçülmesine gereksinim bulunmaktadır.

Hava fotoğrafları uzaktan algılamanın temel taşlarındandır. Günümüzde uzaktan algılama verisi, kameralar ve sensörler ile donatılmış uçaklar, insansız hava araçları ve uydular tarafından sağlanmaktadır. Kameralar ve sensörler görüntüyü; elektromanyetik tayfda “Tayf görüntü bölgesi” (spectral Image region) olarak adlandırılan ve kapsamındaki ultra viyole, görünen ve ınfrared bölgelerinde, yer yüzünden yansıyan ve yayılan enerjiyi ölçerek oluştururlar.

Uzaktan algılama sadece hava fotoğrafları ve uydu görüntülerinden ibaret olmayıp tıbbi taramaları, mikroskobik çalışmaları, sonar ve radarları da içermektedir.

Kaynak: İşlem GIS, Uzaktan Algılama Kitabı, 2002