0 Genel Ölçme İşleri ve Kullanılan Yükseklik Ölçme Teknikler

Tweet

Uygulama alanları	Modern yükseklik teknikleri
Nivelman ağı ölçmelerinde	•	Lazerli nivolar ile prezisyonlu ve normal geometrik nivelman
	•	EDM­trigonometrik nivelman
	•	GPS nivelman
Bina içi ve dışı inşaat işlerindeki yükseklik belirlemeleri ve aplikasyonunda	•	Dönerli lazerli nivolar
Tarım amaçlı arazi tesviye işlerinde	•	Dönerli lazerli nivolar
	•	Lazerli nivolar ile geometrik nivelman
Topografik alım işlerinde	•	Dönerli lazerli nivolar
	•	EDM­takeometrik alım
	•	Tek kişilik total station(robot)
	•	Real­time kinematik GPS
Plankote nivelmanı (yatay açı bölüm daireli nivolar ile)	•	EDM­takeometreler (kayıt üniteli)
	•	Tek kişilik total station(robot)
Kesit nivelmanı	•	EDM­takeometreler (kayıt üniteli) Sayısal modellerinden elde edilen kesitler	arazi
	•	Fotogrametrik
Düşey aplikasyon	•	Lazerli nivolar ile prezisyonlu ve normal geometrik nivelman
	•	EDM­trigonometrik nivelman
Deformasyon ölçmeleri	•	Lazerli nivolar ile prezisyonlu ve normal geometrik nivelman
	•	EDM­trigonometrik nivelman
	•	GPS nivelman

*Geleneksel ölçme işleri ve onların yerini alan modern teknikler ve uygulama alanları

0 Lazer Nivolar ile Nivelman

Tweet

Lazer nivolar ve özellikle dönen lazer nivolar inşaat ve ziraat işlerinde kullanılan önemli ölçme araçlarından birisi olmuştur. Günümüzde, dönerli lazerli nivolar inşaat ve yapım işlerinde klasik nivoların yerini almıştır. Lazer nivolar normal nivolara göre daha pahalı olmasına rağmen oldukça verimlidir. Lazer nivolar sehpa üzerine monte edildikten sonra yatay düzlemi gösteren kızılötesi ışın düşey eksen etrafında 100­-900/dakika (rpm) hızla dönmektedir. Kızılötesi ışık herhangi bir yüzeye vurduğunda kırmızı nokta olarak gözümüze yansımaktadır. Lazer nivolar için lazer ışığını tutan özel detektör kullanılmak zorundadır. 

Detektör, yatay lazer düzlemi ile merkezleninceye kadar taşıyıcı çubuk yada mira üzerinde aşağı yukarı doğru hareket eder. Çoğu detektörler kullanıcıya yardımcı olmak ve daha iyi doğrulukların elde edilebilmesi için kullanıcıyı sesli ve görsel olarak aşağı ­yukarı doğru yönlendirir. Bazı detektörler farklı doğrulukta çalışma imkanı sunabilmektedirler. Genel olarak iyi düzeçlenmiş dönen lazer nivolar için doğruluk 50 m’de ±2mm, 100 m’de ±4mm olarak verilmektedir (Rüeger, 1998). 

Lazer nivoların menzili lazerlerin çıkış gücüne, atmosferik şartlara ve lazer detektörün algılama inceliğine bağlıdır. Lazer nivoların menzili 0-­900m arası değişebilmektedir. Tüm sistemler akşamları daha uzun menzile sahiptir. Lazer nivolarla özellikle uzun mesafeli çalışmalarda dikkat edilmesi gereken en önemli husus yer eğriliği ve özellikle refraksiyon etkisidir. Çünkü bu konu çoğu zaman dikkate alınmamaktadır. 

Bina içi uygulamalarda, uzaklıklar 50m den daha kısa olması durumunda yer eğriliği ve refraksiyon etkisi ihmal edilebilir. Ancak, uzun gözleme uzaklıklarında önemli büyüklüklere ulaşabilmektedir. Örneğin, 400 m’lik uzaklıklarda yer eğriliği düzeltmesi 12.6mm iken, refraksiyon düzeltmesi ise 37.7mm olmaktadır. 

Refraksiyonun etkisinin minimuma indirilebilmesi için, lazer nivosu yerden mümkün olduğunca yüksek kurulmalı ve ölçüler refraksiyon katsayısının sıfır olduğu gökyüzünün tamamen bulutlu ve rüzgârlı günlerde ya da güneşin doğuş ve batış saatlerinde yapılmalıdır (Rüeger 1998). 

Lazer nivolar, bina inşaat işlerinde inşaat alanının tesviyesi, temel kazıları, beton dökümü, peyzaj işleri, havuz çit, avlu duvarı vb. bina içi ve bina dışı uygulamalarında kullanılabilmektedir. Bina inşaat işleri dışında karayolu projelerinde, baraj inşaatlarında, tarım arazilerinin tesviyelenmesi çalışmalarında, lazer nivolar ekskavatör, grayder, scrayper gibi iş makinelerinin yönlendirilmesinde de kullanılmaktadır. Detektör kazı araçlarının bıçakları üzerine monte edilmekte ve sonuçlar araç kabininden görülebilmektedir. Bu araçların diğer bir kullanım alanı ise alt yapı, raylı sistem, sulama ve kurutma çalışmalarıdır. Kısacası optik seviyeleme yapılan her türlü projelerde lazer nivolar kullanılmaktadır.

Kaynak: Ceylan A., Modern Yükseklik Belirleme Teknikleri: Geometrik Nivelman Tarih mi Oluyor?

0 Sayısal (Dijital) Nivolar ile Geometrik Nivelman

Tweet

Günümüzde kullanılan sayısal nivolarla ilgili ciddi çalışmalar 1980'li yılların başlarında Wild (Leica) firması ve Dresden Teknik Üniversitesi ile Carl Zeiss Jena (Almanya) firmasının iş birliği başlamıştır. 1980'li yıllarda mikroişlemci teknolojisinde meydana gelen gelişmeler, CCD sensörlerinin gelişimini etkileyerek etkin görüntü işleme (image processing) tekniğinde yeni gelişmeler yaşanmasına neden olmuştur. Bu gelişme, sayısal nivo mira okumasının elektronik görüntü işleme tekniği ile yapılmasını sağlamıştır (Gürdal 2004). Bu konuda yapılan araştırmalar sonucunda dünyanın ilk sayısal nivosu 1990 yılında WILD (Leica) firması tarafından " WILD NA2000" adı ile üretilmiştir. Bu nivo ile mira okuması ve veri kaydı otomatik hale gelmiştir. Bu aletin talep görmesi ile de bu konudaki araştırmalar artmıştır. 1991'in sonlarında WILD NA3000 üretilmiştir. Daha sonra NA2002, DİNİ 10 ve DİNİ 20 nivoları geliştirilmiştir. İleriki yıllarda, TOPCON, TRIMBLE ve SOKKIA firmaları tarafından sayısal nivolar üretilerek kullanıcıların hizmetine sunulmuştur (Şekil).

Leica (Wild)             Topcon          Trimble (Zeiss) 

Şekil: Sayısal nivolar.

Sayısal nivolar kompansatörlü nivolarla birçok yönüyle benzerlik göstermesine rağmen mira okumaları yönüyle farklılıklar göstermektedir. Sayısal nivoların normal otomatik nivolardan farkı göz yerini alan sıralı elektronik algılayıcıların bulunmasıdır.

Sayısal nivolar nivelman verilerini işleyen ve depolayan programlar ve kontrol üniteleriyle desteklenmiştir. Sayısal nivo ile miraya duyarlı yöneltme, mira bölümlerinin okunması ve veri kaydı otomatikleşmiş olup, kullanım kolaylığı nedeniyle yüksek derecede üretim artışı sağlanmıştır. Sayısal nivolar ile ölçülen mira okumaları; dâhili ve/veya harici bir kayıt ortamına aktarılmakta, bu veriler nivo üzerindeki programlar vasıtasıyla ölçüyü müteakiben değerlendirilmekte veya ölçüler kişisel bilgisayarlara uygun aktarma programları ile aktarılarak bilgisayar programları ile değerlendirilmektedir.

Sayısal nivolar normal olarak barkodlu nivolar ile kullanılmakta olup gerektiğinde klasik miralar ile de kullanılabilmektedir. Dürbünün görüş alanındaki miranın görünen kısmının uzunluğu, nivonun miraya uzaklığının bir fonksiyonudur. Bu nedenle, bu görüntünün işleminin bir parçası olarak, sayısal nivoda mira ile nivo arasındaki uzaklık da hesaplanır. Sayısal nivolarla, ±0.5mm doğrulukla 100 metreye kadar yatay uzaklık okuması da yapılabilmektedir. Günümüzde, dijital nivolar, veri kaydı, kullanım kolaylığı ve yüksek derecede üretim hızı nedeniyle avantajları nedeniyle normal ve prezisyonlu geometrik nivelmana göre daha fazla tercih edilir duruma gelmiştir.

Sayısal nivolar, hâlen; ulusal düşey kontrol ağlarının kurulması, bakımı ve iyileştirilmesi ile deformasyon ölçmeleri, endüstriyel ölçmeler, topografik ölçmeler, kara ve demiryolu inşaatı ölçmeleri, tünel ve madencilik ölçmelerinde yaygın olarak kullanılmaktadır.

Kaynak: Ceylan A., Modern Yükseklik Belirleme Teknikleri: Geometrik Nivelman Tarih mi Oluyor?

4 Netcad Viewer (Ncz Viewer) Tek Link Download

Tweet

Netcad Viewer yani diğer adıyla Ncz Viewer .ncz uzantılı dosyalarınızı bilgisayarınızda NETCAD programı yüklü olmadan görüntülemenizi sağlar. Ayrıca dosya üzerinde ada/parsel sorgulama, tabakalara göre çizim, proje bilgisi vb. çeşitli sorgulamalar da yapmanız mümkündür.

Program %100 Türkçe olup ücretsizdir.

.ncz uzantısı hakkında bilgilendirme:
Kısa adı: NCZ dosyası
Uzun Adı: Netcad çizim dosyası
Açıklaması: Netcad isimli teknik çizim programında hazırlanmış grafik dosyalarıdır.

0 Staj Dosyası - Harita Mühendisliği (Arazi Stajı)

Tweet

Harita Mühendisliği arazi stajı, staj dosyası/defteri örneğidir. 

Sadece örnek olması amacıyla paylaşılmıştır. 

Hiçbir değişiklik yapılmadan kullanımlarda doğabilecek maddi veya manevi zararlardan sitemiz sorumlu değildir.

0 Geometrik Nivelman Ölçülerine Getirilen Düzeltmeler

Tweet

Geometrik nivelmanla elde edilen yükseklik farklarına, gidiş ve dönüş ölçmelerinin farklı atmosferik şartlarda yapılması durumunda atmosferik düzeltme (ısı düzeltmesi) getirilmelidir. Atmosferik düzeltme değerleri,

C_t = (t_m −t_s )∆hxC_e

bağıntısından hesaplanır. Burada, 

Ct	: Mira ısı düzeltmesi
tm	: İnvar şeridinin ölçülen ortalama ısısı (arazide ölçülen)
ts	: İnvar şeridinin ayar ısısı (standardizasyon)
∆h	: Nivelman noktaları arasında ölçülen yükseklik farkı
Ce	: Miranın her ısı derecesindeki değişimin ortalama ısı genleşme katsayısı (invar uzama katsayısı, m/0C) dir.

Geometrik nivelmanla bulunan yükseklik farklarına nivelman boyunun her iki ucu arasındaki yerçekimi ivmesi değişimlerinden dolayı;

 δ_o =∆h – h (d ϕ^ıı ) . ( 0.0053 Sin 2 ϕ) . Sin1 ^ıı

bağıntısından düzeltme değerleri  hesaplanır. Burada,

δ_o : Normal ortometrik yükseklik farkı 

∆h : Nivelman ile elde edilmiş yükseklik farkı

h : Deniz yüzeyinden olan ortalama yükseklik (h=h_A +h_B)/2)

∂ϕ ^ıı : Saniye cinsinden enlem farkı (dϕ^ıı = ϕ_B - ϕ_A)

ϕ  : Ortalama enlem (ϕ= (ϕ_A+ ϕ_B)/2) dir.

Kaynak: Taktak F., Güllü M., Afyonkarahisar'da GPS gözlemleri ve nivalman ölçüleri yardımıyla yerel jeoid profilinin çıkarılması, Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 2006, 7, 166-181.

0 GPS-Nivelman Yöntemi ile Jeoid Yüksekliği Belirleme

Tweet

Jeodezik amaçlı GPS gözlemlerinde, uydulara dayalı olarak ölçülen yükseklikler ve rölatif yükseklik farkları Dünya Jeodezik Sistemi-1984 (WGS84) elipsoidine dayalı olarak elde edilen değerlerdir. Ancak, pratik yüksekliklerin bulunabilmesi için elipsoid yüzeyi ile fiziksel yeryüzü arasında bir geçiş yüzeyinin dolayısıyla jeoidin tanımlanması gerekmektedir. Bu şekilde elipsoid yüksekliği, ortometrik yükseklik ve jeoid yüksekliği arasında,

h=H+N

biçiminde bir ilişki mevcuttur.

Burada,

h          : Elipsoidal yükseklik,

H         : Ortometrik yükseklik,

N         : Jeoid yüksekliği,

olarak tanımlanmaktadır (Bkz. Şekil). 

Ortometrik, elipsoidal ve jeoid yükseklik farkları arasındaki ilişki

Kaynak: Taktak F., Güllü M., Afyonkarahisar'da GPS gözlemleri ve nivalman ölçüleri yardımıyla yerel jeoid profilinin çıkarılması, Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 2006, 7, 166-181.