İyi bir harita sana aşağıdaki konularla ilgili bilgiler verir.
1.Tanım: Herhangi bir harita yalnızca bölgenin adını verir. Topografik bir harita ise bu yerin yeryüzündeki konumunu da gösterir.
2.Ayrıntılar: Arazi biçimleri haritada kolayca anlaşılabilecek işaretlerle gösterir. Bu işaretlere harita işaretleri denir.
3.Yönler: Genellikle haritanın üst kısmı kuzey, altı güney, sol tarafı batı, sağ tarafı ise doğudur.
4.Uzaklıklar: Haritanın alt kısmındaki ölçek sayesinde harita üzerindeki uzaklıkları hesaplayabilirsin.
5.İsimler: Göller, nehirler, kasabalar ve benzerleri harita üzerinde isimleri ile gösterilir.
1.Tanım: Herhangi bir harita yalnızca bölgenin adını verir. Topografik bir harita ise bu yerin yeryüzündeki konumunu da gösterir.
2.Ayrıntılar: Arazi biçimleri haritada kolayca anlaşılabilecek işaretlerle gösterir. Bu işaretlere harita işaretleri denir.
3.Yönler: Genellikle haritanın üst kısmı kuzey, altı güney, sol tarafı batı, sağ tarafı ise doğudur.
4.Uzaklıklar: Haritanın alt kısmındaki ölçek sayesinde harita üzerindeki uzaklıkları hesaplayabilirsin.
5.İsimler: Göller, nehirler, kasabalar ve benzerleri harita üzerinde isimleri ile gösterilir.
HARİTALARIN SINIFLANDIRILMASI
Ölçeklerine göre:
Küçük Ölçekli (1/500,000 ve daha küçük),
Orta Ölçekli (1/500,000 ve 1/100,000 arası)
Büyük Ölçekli (1/100,000 den daha küçük Haritalar)
Tiplerine göre:
Planı-metrik Haritalar: Ankara Şehir planı gibi
Topoğrafik Haritalar: Yükseltileri gösteren Türkiye Fiziksel Haritası gibi,
Kabartma Haritalar: Plastik malzeme üzerine kabartma olarak basılırlar.
Fotograf Harita: Havadan yapılan çekime grid çizgileri konarak yapılır.
Sayısal Haritalar: Bilgisayara verilen girdiler sonucunda elde edilen haritalardır.
HARİTA KENAR BİLGİLERİ VE SEMBOLLERİ
Haritaların kenarlarında standartlaştırılmış bazı bilgiler ve semboller bulunur. Bu bilgiler haritanın ölçeği, haritadaki demiryolu, köprü, bataklık gibi sembollerin anlamları, renklerin açıklamaları gibi bilgilerdir.
Ölçek;
1/100,000 ölçekli haritada; 1 cm. lik ölçülen yer gerçekte 100,000 cm veya 1000 metre veya 1 kilometredir.
1/25,000 ölçekli haritada; 1cm.lik ölçülen yer gerçekte 25,000 cm veya 250 metre dir.
1500 m.lik yürüyüş mesafesi 1/50,000 lik haritada 1500/50,000 = 3 cm olarak gösterilir.
Renkler;
Siyah: İnsan tarafından yapılan şeyleri gösterir. Demiryolu, köprü, baca, isimler
Mavi: Suyun göstergesidir. Derinliğe göre koyulaşır. Deniz, göl, nehir, çay
Yeşil: Orman , otlak ve verimli toprakları gösterir. Koyu renk yoğunluğu gösterir.
Kahverengi: Yükseltileri gösterir. Koyulaştıkça yükseklik artıyor demektir.
Temel Kuzey istikametleri;
Coğrafi kuzey: Hakiki Kuzey yani kuzey kutbu istikameti olup haritalardaki meridyenlerin gösterdiği istikamettedir. Sabittir , değişmez.
Manyetik kuzey: Pusula ibresinin gösterdiği kuzey olup zamana bağlı olarak değişkendir.
Grid kuzeyi: O bölgedeki meridyene çizilen teğetin gösterdiği istikametedir. Sabittir.
Doğal sapma açısı:
Manyetik kuzeyle coğrafi kuzey arasındaki açıdır. Manyetik kuzey zamana bağlı değişken olduğundan Coğrafi kuzeyin doğusunda veya batısında olabilir. Harita kenar bilgilerinde yıllık değişim miktarı belirtilir. Yıllık değişim eksi ise manyetik kuzey hakiki kuzeye yaklaşır. Yıllık değişim artı ise manyetik kuzey hakiki kuzeyden uzaklaşır.
Örnek 1990 yılında Sapma açısı 3 derece 14 dakika dır. Yıllık sapma eksi 0.9 dakikadır. 1999 için 9 yıl X 0.9 = 8.1 dakikalık daha sapma olur. 1999 Sapma açısı 3 derece 6 dakika dır. (3 derece 14 dakika - 8 dakika). Her geçen yıl manyetik kuzey hakiki kuzeye yaklaşmaktadır.
HARİTA NASIL KULLANILIR?
Yola çıkmadan önce haritanı önüne koy, incele… Başlangıç noktası olarak bir yol kavşağı gibi bildiğin bir noktayı seç. Daha sonra varacağın ilk noktayı belirle. Örneğin çir tepe. Son olarak da seni varış noktasına götürecek bir rota çiz. Doğa yürüyüşü ne kadar zaman alacak?
Gideceğin '- yerin uzaklığını ölçmek için ince bir sicim al. Yürüyeceğin uzaklığı bu sicimle ölç. Sicimi haritandaki uzaklık cetveli üzerine koy ve harita ölçeğinden yararlanarak uzaklığı hesapla. Sonra bu uzaklığı yürümenin ne kadar zaman alacağını bul.
Ölçeklerine göre:
Küçük Ölçekli (1/500,000 ve daha küçük),
Orta Ölçekli (1/500,000 ve 1/100,000 arası)
Büyük Ölçekli (1/100,000 den daha küçük Haritalar)
Tiplerine göre:
Planı-metrik Haritalar: Ankara Şehir planı gibi
Topoğrafik Haritalar: Yükseltileri gösteren Türkiye Fiziksel Haritası gibi,
Kabartma Haritalar: Plastik malzeme üzerine kabartma olarak basılırlar.
Fotograf Harita: Havadan yapılan çekime grid çizgileri konarak yapılır.
Sayısal Haritalar: Bilgisayara verilen girdiler sonucunda elde edilen haritalardır.
HARİTA KENAR BİLGİLERİ VE SEMBOLLERİ
Haritaların kenarlarında standartlaştırılmış bazı bilgiler ve semboller bulunur. Bu bilgiler haritanın ölçeği, haritadaki demiryolu, köprü, bataklık gibi sembollerin anlamları, renklerin açıklamaları gibi bilgilerdir.
1/100,000 ölçekli haritada; 1 cm. lik ölçülen yer gerçekte 100,000 cm veya 1000 metre veya 1 kilometredir.
1/25,000 ölçekli haritada; 1cm.lik ölçülen yer gerçekte 25,000 cm veya 250 metre dir.
1500 m.lik yürüyüş mesafesi 1/50,000 lik haritada 1500/50,000 = 3 cm olarak gösterilir.
Renkler;
Siyah: İnsan tarafından yapılan şeyleri gösterir. Demiryolu, köprü, baca, isimler
Mavi: Suyun göstergesidir. Derinliğe göre koyulaşır. Deniz, göl, nehir, çay
Yeşil: Orman , otlak ve verimli toprakları gösterir. Koyu renk yoğunluğu gösterir.
Kahverengi: Yükseltileri gösterir. Koyulaştıkça yükseklik artıyor demektir.
Temel Kuzey istikametleri;
Coğrafi kuzey: Hakiki Kuzey yani kuzey kutbu istikameti olup haritalardaki meridyenlerin gösterdiği istikamettedir. Sabittir , değişmez.
Manyetik kuzey: Pusula ibresinin gösterdiği kuzey olup zamana bağlı olarak değişkendir.
Grid kuzeyi: O bölgedeki meridyene çizilen teğetin gösterdiği istikametedir. Sabittir.
Doğal sapma açısı:
Manyetik kuzeyle coğrafi kuzey arasındaki açıdır. Manyetik kuzey zamana bağlı değişken olduğundan Coğrafi kuzeyin doğusunda veya batısında olabilir. Harita kenar bilgilerinde yıllık değişim miktarı belirtilir. Yıllık değişim eksi ise manyetik kuzey hakiki kuzeye yaklaşır. Yıllık değişim artı ise manyetik kuzey hakiki kuzeyden uzaklaşır.
Örnek 1990 yılında Sapma açısı 3 derece 14 dakika dır. Yıllık sapma eksi 0.9 dakikadır. 1999 için 9 yıl X 0.9 = 8.1 dakikalık daha sapma olur. 1999 Sapma açısı 3 derece 6 dakika dır. (3 derece 14 dakika - 8 dakika). Her geçen yıl manyetik kuzey hakiki kuzeye yaklaşmaktadır.
HARİTA NASIL KULLANILIR?
Yola çıkmadan önce haritanı önüne koy, incele… Başlangıç noktası olarak bir yol kavşağı gibi bildiğin bir noktayı seç. Daha sonra varacağın ilk noktayı belirle. Örneğin çir tepe. Son olarak da seni varış noktasına götürecek bir rota çiz. Doğa yürüyüşü ne kadar zaman alacak?
Gideceğin '- yerin uzaklığını ölçmek için ince bir sicim al. Yürüyeceğin uzaklığı bu sicimle ölç. Sicimi haritandaki uzaklık cetveli üzerine koy ve harita ölçeğinden yararlanarak uzaklığı hesapla. Sonra bu uzaklığı yürümenin ne kadar zaman alacağını bul.